Nowa ochrona pieczarki

W ciągu ostatnich kilku lat w technologii uprawy pieczarki zaszło bardzo wie­le zmian. Obecnie dominuje technologia uprawy pieczarki na podłożu fazy III, które często jest ładowane mechanicznie, w dużych obiektach liczących co najmniej kilkanaście hal uprawowych. Produkcja prowadzona jest przez cały rok. Sytuacja ta istotnie zmieniła zagrożenie stratami powodowanymi przez choroby i szkodniki. Znacznie zmniejszyła się liczba patogenów zagra­żających uprawie pieczarki. Znaczenie gospodarcze ma tylko kilka chorób, bardzo zmalała także liczba groźnych szkodników. Jednak duża koncentracja produkcji i malejące zyski spowodowały, że straty są znacznie dotkliwsze. Konieczna jest również rezygnacja z pestycydów stosowanych zarówno na choroby, jak i szkodniki zgodnie z dążeniem do produkcji zdrowej żywności. Jednocześnie pojawiły się nowe możliwości ograniczania strat przez prowa­dzenie dezynfekcji w okresie uprawy. Te wszystkie zmiany uwzględnia ni­niejsze opracowanie. Jego głównym przesłaniem jest zmiana podejścia do problemu, które polega na zaniechaniu zwalczania patogenów na rzecz za­pobiegania ich rozwojowi w obiektach produkcyjnych i powodowanym przez nie stratom. Konieczność zmiany wynika także z faktu, że formuła i język publikowanego Terminarza ochrony pieczarki odbiegają istotnie od praktyki produkcyjnej. Poza tym zmiany prawne spowodowały zupełnie inną sytuację na rynku preparatów oferowanych w ochronie pieczarki. Ich wielość oraz niejednoznaczność zaleceń dotyczących ich stosowania, a zwłaszcza brak wyraźnego stwierdzenia, co jest dopuszczone, a co nie w ochronie pieczarki dodatkowo komplikują sytuację. Poza tym zalecenia ulegają jeszcze ciągłym zmianom.

To wszystko wraz z celami praktycznymi tego opracowania upoważnia do przedstawienia nowego podejścia do problemu.

Sposób zapobiegania stratom zaprezentowany w tym opracowaniu pozy­tywnie oceniono w dwóch obiektach produkcyjnych, w których został wdro­żony. W jednym z obiektów na zakończenie uprawy wykonano dezynfekcję termiczną, a w drugim chemiczną. W obu wypadkach o skuteczności decy­duje wyeliminowanie strat powodowanych przez suchą zgniliznę - chorobę grzybową, która jest wskaźnikiem poziomu kontroli chorób w pieczarkarni, gdyż jej pojawianie się i wielkość strat zależą od producenta pieczarki.

Spis treści

1. Wstęp 7

2. Zrozumieć problem 9

3. Działania ochronne i założenia nowego podejścia do zapobiegania stratom powodowanym przez choroby i szkodniki 15

4. Ogólny program ochrony pieczarki 17

4.1. Cel 17

4.2. Propozycja działań zabezpieczających uprawy pieczarki w hali uprawowej przed stratami podczas całego cyklu produkcyjnego            17

4.2.1. Przygotowanie hali do załadunku 17

4.2.2. Załadunek hali 18

4.2.3. Przerost podłoża fazy II 19

4.2.4. Nakładanie okrywy 20

4.2.5. Od nałożenia okrywy do rozpoczęcia zbioru 21

4.2.6. Od rozpoczęcia zbioru do zakończenia uprawy    22

4.2.7. Likwidacja uprawy 23

4.3. Mycie i dezynfekcja           24

4.3.1. Maty do podłoża 24

4.3.2. Skrzynki do zbioru pieczarek 24

4.3.3. Obiekty towarzyszące 25

4.3.4. Chłodnia i pakownia 25

4.3.5. Magazyny opakowań i okrywy 25

4.3.6. Środki transportu            25

5. Preparaty chemiczne zalecane do ochrony pieczarki  26

5.1. Lista preparatów do dezynfekcji i ich substancji aktywnych 26

5.1.1. Preparaty znajdujące się w zaleceniach na rok 2011-2012 26

5.1.2. Preparaty polecane przez ich producentów i dystrybutorów 29

5.2. Pestycydy dopuszczone do stosowania w uprawie pieczarki oraz inne preparaty zalecane do zabiegów bez kontaktu z pieczarkami      29

5.2.1. Zwalczanie owadów dorosłych     29

5.2.2. Zwalczanie larw   30

5.2.3. Zwalczanie myszy 30

5.3. Komentarz do terminarza ochrony pieczarki            30

6. Samodzielne opracowanie programu ochrony pieczarki 33

6.1. Zależność między stratami a etapem uprawy pieczarki, do którego należy dostosować własny program            33

6.1.1. Przerost podłoża 33

6.1.2. Przerost okrywy 34

6.1.3. Owocowanie 35

6.2. Używanie tylko preparatów dopuszczonych do stosowania i skuteczne ich użytkowanie 35

7. Przyczyny strat w uprawie pieczarki   37

7.1. Choroby 37

7.1.1. Choroby grzybowe 39

Zielone pleśnie z rodzaju Trichoderma i inne zielone pleśnie 41

Gipsówka brunatna 43

Gipsówka biała 43

Sucha zgnilizna 44

Biała zgnilizna   49

Daklylium 50

7.1.2. Choroby bakteryjne 51

Plamistości bakteryjne - rdzawa plamistość, brunatna plamistość i plamistość imbirowa            51

Jamkowatość   52

Łzawienie pieczarek      52

Miękka zgnilizna 52

7.1.3. Choroby wirusowe 52

7.2. Szkodniki   54

7.2.1. Muchówki 54

Zadrowate 54

Pryszczarkowate 54

Ziemiórki 54

7.2.2. Roztocze 55

7.2.3. Nicienie   56

7.3. Czynniki niepatogeniczne   57

7.3.1. Chemiczne 57

7.3.2. Genetyczne 58

Bezblaszkowości 58

Mufioniostość  59

Deformacje owocników 59

Closters - pojawianie się owocników skupionych w grona 60

7.4. Inne przyczyny 60

7.4.1. Stroma    60

7.4.2. Łuskowatość 61

7.4.3. Spękania i czarne nekrozy 61

7.4.4. Zmiany zabarwienia owocników pieczarki 61

Szarzenie owocników    61

Żółknięcie owocników   62

Wodniste plamy na kapeluszach 62

Czerwienienie skórki pod kapeluszem  62

Czekoladowa skórka     63

7.4.5. Pieniste plamy    64

Zalecenia 66

7.4.6.  Zamieszanie ras grzybni 66

8. Działania prewencyjne i higieniczne    67

8.1. Działania prewencyjne 67

8.1.1. Źródła infekcji     67

8.1.2. Zabiegi prewencyjne 68

8.2. Działania higieniczne 69

8.2.1. Źródła infekcji 69

8.2.2. Zabiegi higieniczne 73

8.2.2.1. Mycie   73

8.2.2.2. Dezynfekcja 74

Metody dezynfekcji 74

Dezynfekcja termiczna  74

Dezynfekcja chemiczna 75

Skuteczność dezynfekcji 76

Techniki i urządzenia do stosowania środków dezynfekcyjnych  80

9. Zwalczanie chorób i szkodników 83

9.1. Biologiczne metody zwalczania 83

9.2. Mechaniczne metody zwalczania 83

9.3. Chemiczne metody zwalczania 84

9.4. Kontrola i ocena 84

10. Program mycia i dezynfekcji pustych pomieszczeń według Agro-Trade 87

11. Zasady obrotu środkami i zasady BHP 95

12. Zapobieganie stratom na etapie projektowania pieczarkarni  96